VATEYO YEWIN *

“Bîsmîllahi” destpêkê heme/her xeyran a. Hem ma zî verî, aye reyra destpêkenî. Hey nefsê mi bizani! Na kelîmaya mubareke hem nîşanê îslametey a hem ziwanê halî reyra wird û zikrê heme mewcudatan a.

Eke ti biwazî fam bikerî, Bîsmîllahi çiqas yew qeweto xişn a û nêqedîna, çiqas yew bereketo bêpeynî ya, na meselaya temsîlî ra biewni, bigoşdari…

Merdimo ke biwazo çolanê ereban de koçerîye bikero û bigeyro, lazimo ke nameyê serekê yew ‘eşîrî bigêro û bikewo bin setara ey. Heta ke pê şerê keleşan ra bireyo û hewcedarîya xo tedarîk bikero. Wina nêkero û xo ser hereket bikero, duştê dişmen û îhtîyacanê xoyê bêheseban de perîşan beno.

Yew dem, seba geyrayîşo winayîn, di merdimî pîya şinî çole. Înan ra yew nefswirdêk bi… O bîn nefsxişn… Nefswirdêk nameyê yew serekî girewt. Nefsxişnî nêgirewt… Oyo ke nameyê serekî girewt her ca de bi selamet geyra. Gama ke rastê yew keleşî bêro vano: “Ez namebê filan serekî geyrena” keleş degeyreno /seqrîyeno, têkilê ey nêbeno. Gama ke keweno bin yew xeyme, semedê ay nameyî hurmet vîneno. O bîno nefsxişn seyehet de ğafilê ke ey serî ser de yenî tarîf nêbenî. Tim ters ra lerzeno. Sadir/daîm parse geyreno. Hem zelîl hem zî rezîl beno.

Herê hey nefsê mino qurre! Ti o raywan î. Na dinya zî yew deşt a. ‘Ecz û muhtaceya to bêhed î. Dişmen û hewcedarîya to bêpeynî yî. Madem winî yo; nameyê Malikê Ebed û Hakîmê Ezelî bigêri ke wayîrê na deştî yo. Ta ke ti parseyê temamê alemî û tersê temamê hedîseyan ra bixelisî.

Eya, na kelîma hende yew xiznaya mubarek a ke ‘ecz û xizaneya toya bêpeynî reyra to Homay Taela ra, wayîrê qudret û rehmetê bêhed û bêhesabî ra, bestena /girey dana. Huzbarê Qadirê Rehîm de, ‘ecz û xizaney to rê benî şefaetkarê tewr meqbul.

Eya, o ke na kelîma reyra têgeyreno, haway merdimo ke şino eskerey, bi nameyê dewlete hereket keno. Yewekî ra nêterseno. Vano: “Qandê qanûnî, qandê dewlete.” Heqdê heme gurî ra yeno. Vera heme çî vindeno.

Ma verî vatibi: Heme mewcudat ziwanê xoyê xusûsî reyra “Bîsmîllah” vano. Eceb rast o?

Ya, senî ke ti vînî yew mêrik bi xo tena ame yew şaristan, topê însanan o şaristan ra zorkanî vetî û raykerdî cayêna, zorakî hemînî dayî şuxulnayîş. Ay çax merdim zano ke: O mêrik taqet û qewetê xo reyra hereket nêkeno. Belkî o yew esker o. Bi nameyê dewlete hereket keno. Paşta xo daya yew padîşahî, qewet û taqetê xo ey ra gêno.

Sey nê mîsalî, heme çî bi nameyê Homay hereket keno. Bezre û dendikê qitalekî xo ser darê zaf xişnan hewanenî. Barê sey koyan wegînî. Nîhayî her yew dare “Bîsmîllah” vana. Destanê xo xiznaya Rehmetê Homay ra kîp meywe dekena û ma rê îkram kena. Her yew bostan “Bîsmîllah” vano, Matbaxaya Qudretê têdînî rê beno neqle û xo mîyan de pewijneno. Her yew heywanê mubarekî, sey manga, deva, mêşna û bize, “Bîsmîllah” vanî. Feyzê Rehmetî ra ma rê benî çimeyê şitî. Bi nameyê Rezzaqî wero weş û şîrin, pak haway awka cuyî ma rê teqdîm kenî. Sey birîsimî nerm û nazik kok û reyeyê heme vaş û daran “Bîsmîllah” vanî. ‘Erd û kerranê wişkan qul kenî, vêrenî “qandê Homay, qandê Rehmanî” vanî; heme çî sey waştişê înan înan rê emirber beno.

Heya, serê ‘erdî de vilabîyayîşê gilê daran û meywe dayîşê înan. Binê ‘erdî de zî, mîyanê kerreyan û herra wişk de vilabîyayîşê kok û reyeyan û meywe dayîşê taynan. Û ê pelgê nazik û kewey ke bi mengan germê hamnanî de manenî, wişk nêbenî û nêveşenî bi şîddet lekmate danî fekdê tabîetperestan ser, giştanê xo dekuwenî çimandê înanê koran. Tebîetperstan ra vanî: O germ û zaboxo şedîd zî bin yew emrî de hereket keno. Sey helbîsim nerm, ê rîç û rîşteleyî wir yew sey gopala Hz. Musayî (a.s.) kewenî bin emrê

(2)  ‘erdû kerranê wişkan şeqnenî, vîrenî. Sey pelê cixara ê pelê nazik û tenikî, wişk nêbenî û nêveşenî, sey Hz. Îbrahîm (a.s)

(3)  wanenî.

Madem her çî manen “Bîsmîllah” vano. Namebê Homay nîmetanê Homay anî û ma rê îkram kenî. Hem ma zî gereke “Bîsmîllah” vajî. Qandê Homay bidî. Qandê Homay bigîrî. Madem winî yo, lazim o ke ma çîyekî merdimanê ğafilan ra nêgîrî ke qandê Homay nêdanî.

Pers: Ma yew heq danî ê merdiman ke nîmetanê Homay danê ma. Eceb Homa, ke wayîro heqîqî ê nê nîmetan o, çi fîyat wazeno?

Cewab: Belê. O Mun’îmo Heqîqî bedelê nê nîmet û malandê xoyê qîmetdaran ma ra hîrê çîyan wazeno: Yew; zikir o. Yew; şikir o. Yew; fikir o.

Vernî de “Bîsmîllah” zikir o. Peynî de “Elhemdulîllah” şikir o. Orte de zî merdim bifikirîyo ke nê nîmetî têde ê mucîzeyê qudretê Ehedo Semed î, xeleta rehmeta Ey î, no zî fikir o.

Yew merdimo miskîn ke kê rê yew xelata qîmetin ê padîşahêk bîyaro kê linga ey mîçî bikerî û wayîrê xelate nasnêkerî çendehîna ehmeqey a, ‘eynî wina zî; pesn û muhebbetê mun’îmanê zahîrîyan dayîş û mun’îmê heqîqîyî xo vîra kerdiş ey ra hezar rey hîna ehmeqey a.

Hey nefs! Eke ti nêwazenî wina ehmeq û bêhêş bibî, Qandê Homay bidi. Qandê Homay bigîri. Qandê Homay destpêbiki. Qandê Homay bişuxuli. Wesselam.

BINNOTÎ:

     *) Bedîuzzeman Se’îdê Nursî, Küçük Sözler; Açarnayox: Serdar Bedirxan, Vateyê Qijekî, Zehra yayıncılık, 2014

1. Bi nameyê Homayî ke rehman û rehîm o.
2. Çanqilê xo bidi kerra ro. (Sûreya Beqera: 60)
3. Hey adir! Seba Îbrahîmî honik û selametin bi. (Sûreya Enbîya: 69)

Vajname: Kirdkî-Tirkî

Nîşan: İz, eser, belirti, alâmet, damga.

Wird: 1-Belli zamanlarda okunması manevî bir vazife olarak kabul edilen Kur’ân cüzleri, esma-yı hüsna ve dualar. 2-Zikir

Zikir: belli zamanlarda, belli sayıda, belli duaların, belli biçimde ve düzenli şekilde okunması

Xişin: Büyük.

Ewnîyayîş: Bakmak.

Serek: Başkan

Keleş: Haydut, yol kesen, soyguncu.

Hewcedarîye: 1-Gereklilik, lüzumluluk hali, muhtaç oluş. 2-Zaruret 3- İhtiyaç

Wina: Böyle.

Nefswirdêk: 1-Tevâzu eden, alçak gönüllü olan, kibirsiz, gösterişsiz.

Nefsxişn: 1-Gururlu. 2-Bir şeye güvenen. 3-Kendini beğenmiş. 4-Büyüklük taslayan.

Seqrîyayîş: Def olmak, geri çekilmek.

Têkil: İlişme, rahatsız etme, karışma.

Sadir: Her vakit, sürekli, her zaman, daima.

Zelîl: 1-Zillete uğramış, hakir, aşağılanmış. 2-Hor, alçak, adî

Qadirê Rehîm : Çok merhametli olan ve her şeye gücü yeten, Allah.

Qurre: Kendini beğenmiş, büyüklük taslayan.

Şefaetkar: 1-Birinden başkasının adına bir ricada bulunan. 2-Bir suçlu veya ihtiyaç sahibinin af ve iyiliğe kavuşması için diğeri tarafta aracılık yapan. Têgeyrayîş: 1-Kımıldamak, yerinden oynamak. 2- Bir gaye uğruna faaliyette bulunmak. 3- Hareket

Qandê: 1- İçin. 2- Yüzü suyu hürmetine. 3- Adına

Ya: Evet.

Zorkanî: Zorla, zoraki.

Bezre: Tohum, çekirdek

Qitalek: Küçük, küçücük

Neqli: Kazan

Rezzaq: Bütün yaratılmışların rızkını veren ve ihtiyaçlarını karşılayan Allah.

Birîsim: İpek

Kerra: Taş

Dekutiş: Dürtmek.

Helbîsim: İpek

Gopali: Asa, baston

Ğafîl: 1-Gaflette bulunan, ihmal eden. 2-Olanın bitenin farkında olmayan. 3-Dikkatsiz, ihtiyatsız, dalgın.

Mun’îm: 1-Nimet veren, yedirip içiren. 2-Birinin geçimini sağlayan

Mîçi: Öpücük

Ehmeq: Pek akılsız, sersem, budala, zekaca gelişmemiş.

Zahîrî: Görünen, görünürdeki.

Çanqil: Asa, baston