Awe

Yaşar Baluken

Çewlîg de hewtês hebî YÎBO estî. YÎBO bi tirkî “Yatılı İlköğretim Bölge Okulu”. Qijê Kurdan seba wendişa dewan ra yenî nê wendegehan. Nê wendegehan de cayê rakewtişî zî est o. Tutanê des-pancês dewan bi dolmîşan danî arî û tîya de tirkî û dersan bînan musnenî. Şewe zî qijan, pansîyonan de kenî hewn a.

Ez ha yew YîBO de malimtî kena. 24 hebî zî wendekarê mi estî. Nê wendekarî pêro pîya çar dewe ra yî. Nê dewan ra hîre hebî dewê koyî yê . A bîn zî dewa deşt a. Dewanê koyan de awe zaf a. Dewa deştî de awe, sey dewanê koyan zaf nîya la goreyê bajaranê cêrînan zî tay nîya. Qijê dewî çi waxt biwazî awe biwerî, şînî la, nişenî pira û awkê wekan mirdê xo wenî. Dewe de awe ra zêde huney awe ya.

Wendegehê ma ho yew newale de. Kişta rayîrî de yo. No rayîrê Erzîromî yo. Bineyke wetê rayîrî de lulîyê (borî) awa Çewlîgî zî vêrena. Na awe sey awa zemzemî weş a. Merdim weno nêweno mird nêbeno. Kamî yew şaro xerîb bêro Çewlîgî, senî ke na awe ra weno ca de vano: “Na awe çi weş a. Qiymetê awa xo bizanîn! Welatê ma de wina yew awe çin a.”

Ma vatibi ya Çewlîg de awe ra zaf huney awe ya. Loqantayan de awa hazira şuşekerdeyî hetanî serranê peyênan çin bî. Ti çendêk awe wazenî biwaze bi meruyan kenî de û anî to ver. Hesabê awe çin a. Hetta yeno mi vîri ê ke şînî teber û amenî Çewlîgi qalanê eyin ra yewî na bî: “…….. de wexto ke ti şînî loqanta, awe ra zî peran genî. To çend şuşe awe werd, ehende zî peran danî wayîrê loqantayî.” Ma hemeyê goşdaranî bi heyretan a vatînî: “No çi qeyde gure yo. Awa Homayî çi rey ameya wina rotişî. Dima zî pêro pîya huyenî û vatînî “Allah Allah!”

Kişta rayîrî de lulîya awa Çewlîgî vîyertînî la na awe nêrasenî wendegehê ma. Na awe, awa Şaredarîya Çewlîgî bî û wendegehê ma heremê Şaredarîya Çewlîgi de nêbîbî. No sebeb ra zî na awe ma û wendekaranê ma rê nêheyênî. Qandê no wendegehî rê yew bîr nîyabî a û ser a zî yew pompaya cereyanîn nîyabi ro. Erdê ma zî zaf kîrecin bi. No rid ra awa ma zî zaf kîrecin bî. Çaya na awe weş bî la awa ey bi xo qet weş nêbî. Nêwerîyenî. Ti mecbur nêbî hetanî şand qet na awe nêwerdênî. O qeyde xirabin bî. Ma; mamostayê wendegehî zî no rid ra qantîn ra awa hazir, yanî awa şuşekerde waştînî. Qantînkar zî tena semedê mamostayan awa şuşekerde ardînî.

Wendegeh de wexto ke teneffus dîya, ma awa xo guretênî û odaya mamostayan de werdênî. Awe qedîya, xora ma şuşe eştînî. Eke nêqedîya ma xo desta berdînî sinifan. Ders de eke qal kerdiş ra qirikê ma bibênî zuwa, ma na awe ra firêk guretîn û dewamê derse kerdînî. Rojêk mi huney şuşeya awa nêmcetî, berd sinif. La mi sinif de awe nêwerd. Awe o tewir nêmcet mend. Teneffus dîya. Ez seba arisîyayîş şîya odaya maliman. Ma heme mamostayî arisîyeyî. Teneffus qedîya. Ez ameya sinif. Mi selam da qijan. Kitabê dersî kerd a. Ez hewî ewnîyaya şuşeyê awe ra çi bivînî. Şuşeyo nêmcet bîyo pirr. Ez eceb menda! Ez serokê wendekaran ra persaya. Mi va: “-Sedat! Kamî, awe kerda na şuşe?” Sedatî va:”Mamosta, willay ez nêzana”. Ey ra pê wendekaran ra Furqan werişt we va: -“Mamosta, mi kerd ser.” Mi va: -“Belê to kerd ser la seba çiney to kerd ser”. Ez ha yew vengo nerm ra persena ke eceb çi ra kerdo, ez bimusî”. Furqan zî; sey yew merdimo ke to rê yew holîya zaf pîl kerda û o tewir zî bawerîya xo tira tamum û bikeyfweşî cewab da: -“Ez ewnîyaya awa to bîya nêmcet. Mi va ez tamum bikerî. Teneffus de ez şîya. Mi çir ra awe kerd ser û ard”. Mi senî ke nê qalan eşnawit; ez ewîl peşmirîyaya, mi va ez mehuwîyî û tutekî şarmezar nêkerî. Mi xo bineyke kerd pît. La ez nêşkaya  bidomnî. Ez pişkawa. Yew huwîyayîş gîna mi. Ez nizdê di deqîqayan huwîyaya. Huwîyayîşê mi bineyke bi sist. Ez ewnîyaya qijan ra, pêroyî mat mendî, rik vinertî, hey munenî mi ra. Ez ewnîyaya çiman eyin a û mi fehm kerd ke qijî hey pabeyê mi; ez eyin ra vajî çi ra ha huwîyena.

Ez biney ewnîyaya rîyê eyin ra. Cuwa pey mi eyin ra va qey gereke şima awa çir de nêkerî. Awa çir kîrejin a. Tamê ey weş nîya û ez ayra awa hazir bipereyan gena û wena. Qijî mat mendibî. Xo mîyan de vatînî:-Mamostayê ma awe herîneno”. Bî piçpiçê qijan. Tayî huwîyenî, tayî zî mat mendîbî. Ez qarîş nêbîya. Mude vîyert. Wendekaran ra Mistefa û Furqan xo mîyan de qalî kerdînî. Mustafa, Furqanî ra wina vatînî: -“Lo Furqo! Malimî ma kerîz o. Çir ra awk yena. O şîno pê peran a awk geno.” Vatîn û huwîyenî. Vengê Mistefayî senî ke ame mi, ez nêşkaya xo tepişî. Ez huwîyaya, huwîyaya û sinif ra vejîyaya.

Deqêna cuwa pey zîlî zî cena. Halla hallayê qijan wendegehî guret. A roje bi xîyaleyê kerîzîya mi vîyert.

Senî ke qijtîya mi de loqantayan de biperan a awe dîyayîş mi rê xerîb amenî nika zî Mistefayî rê awe herînayîşê mi o tewir xerîb amebi. Ayra, ez nêcigirîyaya Mistefayî ra. Belê Mistefa! Ez yew kerîz a. La ti nêzanî ke nika hemeyê Çewligî sey min o. Ma hemeyî mîyanê behrî de bêaweyî. Ma nêeşkenî awa çirrî biwerî.

Çi wexto ke ez qapaxê şuşeyê awe kena a Mistefa yeno mi vîr. Ez vana:-“Mistefa ez se kiri… Înan awa dewa to ard, resna mi ke ez nêwena? Hi! Ti vanî se?

Çewlîg/2007