Zorê Dewlet

ZORÊ DEWLET

N.CELALÎ

Fekê Çewlîgi de çiyê ke yenê şimitiş bi karê “werdiş” ifade benê. Mavaji çewlîgijî awe nêşimênê, awe wenê. Eynî kar semede reqa û şerab zî yeno şuxulnayiş. Helbet goreyê bawerîyê Îslamî “reqa û şerab werdiş”, karo ke xirab o. Na rê fekê Çewlîgi de kesê ke “reqa û şerab wenê” pê kelîmanê pejoratîfan ifade benê. Kelîmaya tewr vengdaye “kaşkaşçî” ya.  Sewbîna zî no derheqi de zaf çekuyê pejoratif estê. Mavaji “reqawer”, “şerabwer” înan ra di hebê yê.

Çewlîgi de “kaşkaşçi”,  “reqawer”  û  “şerabwerî” miyanê şarî de eşkera no kar nêkenê. No kar karo ke nimtik o. Xususan binê perjînan û miyanê birran cayê ke tewr tercîh benê yê. Ne ke teyne Çewlîgi de Sewregi de zî kesê ke reqa kaşkenê, şarmi û tersê şarî ver şinê teberê bajarî de xo rê yew cayo dalde vînenê û uca de reqa kaşkenê. Zafê şarîstananê kurdan de hal  wîna yo. Na mesela ser zaf yarî û xenek estê. Înan ra yew bi vatişê Ferîde Sewregij cêr de ya.

Rojek reyna tanî xortê Sewregi şinê xo rê cayeko baş vînenê û sifreyê xo rakenê, hedî hedî bi keyf û xenek dest bi kaşkerdiş kenê. A hel zî yew kalo dewiji zî uca ra viyereno. Hamnan o û hewa zaf germ o ke bi vatişê verînan meli qîjeno. Kalo dewij nat û wetî ewnîyeno ke heneyêkî aw peyda biko ke teyşanîyê xo bişikno. Çi heyf ke witê aw çin a.

Ewnîyeno ke tanî xortî binê yew dare de virsîyê de hewê xo anê. Vano hela ez nê qijan ra persî gelo awê yin esta. Dano piro  şino verê xortan û vano:

-Selamûn Aleykum

-Aleykûm Selam

-Gelê xortan ez  zaf  biya teyşan, gelo awê şima esta, şima bide mi?

Xortî ewnîyenê yewbînan û yew xorto nehs vano:

-Belê dato awê ma esta.

Û yew şuşeyê reqa hetê datîya keno derg. Dati zî hend bîyo teyşan ke şuşe yew fir de kaşkeno. Vano:

-Gelê xortan awê şima binê  tal a. La reyna ez zaf teşekur kena. Mi teyşanîya xo şikit.

Mereq keno perseno:

-Qijênî, şima bi keyfê xo na awe şimenê ya şima bi zorê dewlet şimenê.

Xortî poşmiryênê û vanê:

-Dato ma bi zorê dewlet kaşkenê.