HELEPÇE: DEJÊ MA YO NÊAPIŞYAYE/SIST NÊBÎYAYE
N.CELALÎ
“Oy mîrî mîrî mîri, oy mîrî ez bimirî, fermûn vejîyo fînî sûr î.” Werrikna her wext seke na deyrê ma de vîyerena, fermanî semede fînîyanê sûran bivejîyayênê. Yan zî semedê çiyanê sey fînîyanê sûran bivejîyayênê. Çi heyf ke semede ma fermanî her wext trajedîyan û dejanê bêtarîfan anê meydan. Û ma rê benê yewna mîlad. Ma bade nê fermanan newe ra dinyayê xo virazenê. La ma binêna dejan kene miyane xercê dinyayê xo û virazenê.
Verê berê otela ke ez tede manena de, di hoperloranê girdan ra vengê hozano Kurd Şiwan Perwer beno berz. Bi hawar û gazî vengdano û vano “Ferman e ferman e ferman e, fermanê me Kurdan e.” Siba 16î Edar o. Seke şima zî zanê ke serregêra qetlîamê Helepçe ya. Wexta ke reya vêrên mi goşdarîyê na deyrê Şiwan Perwer kerdîbî, ez bermabîya. Rasta zî vera o dejî de yewna çi nêno kerdiş. Merdim bi bermayiş, bi qêrrayiş eşkeno dejê na trajedi binêkêk sist biko. Ma vera zalîmîyê însanî de ge ge mat manenê. Eke însan bibo zalim, beno zehîrê fosfor, napalm û hewa ra vareno. Raşta zî seke ayeti de ifade beno “Însan zaf zalim o û zaf nêzan o.”
Wextê 16 Adar 1988 de şerê Îran û Iraq de quwetanê Saddam Huseyîn hêriş kerd bajarê Helepçe ser ro. Bombardumanê hewayî kerd bi gazanê kîmyayî. Dima zî yew trajedîyê pîlê însanîyetî virazîya. Zafê înan qicî 6.357 tenî zehîr ra yan zî veşayiş ra merdî. 14.753 tenî zî bîyê bîrîndarê giran. Çi heyf ke trajedi bade qatlîam zî dewam kerd û heta ewro 43.753 tenî no ridi ra merdî. 61. 200 tenî zî seqet mend. Helbet na trajedi bi reqeman ifade nêbena. No dejo bêtarif têna şîîr eşkeno ma rê vajo.
Ma zî goş bidi Şaîra Kird Xecê:
Vilîk Hûncî Zîl Dûnî
Adirî napalm vara ser bedenûnî neçarûn
Growt berd vilikî wusarî miletê mi
Tikîn hama newe rêşn dibî
hama çice d’ bî
Bî kerra verardê deykûn di
çice fek d’
Verard bî kerre, nişkey bipaw fosfor ra
destûnî Hades ra
Gûma virên, wuyî virên, xebera virên
Riyê bin erd rî, bî diyîr rîş vicê we
dusê zûnûn a
Decî ma wo, cîgerî ma wo
mayin tê teqê
Têlî cengayin riyê purye
Kuê ma yê, erdî ma wo, okê ma wa
Hêvîyê ma ha ma d’
Hama zaf wusar yênî
Ard hama zaf vilikûn dûnû
Cinî cûmêrdî hûncî vilikûn kinî a
Milet mi şole dûna
O wext qesas zî ma wo.
Stockholm, 10.04.1991